سیستم های اجرایی تولید

منشاء مفهوم سیستم اجرایی تولید^[1] را می­توان در سیستم­ جمع­آوری داده­ها، در اوایل دهه 80 یافت، زمانی­که سازمان­های مختلف هریک برای خود قوانین ونظم­های متفاوت، نظیر طراحی تولید، مدیریت پرسنل تولید داشتند. به تدریج با ظهورCIM[2] معیاری برای تفکیک این وظایف عنوان شد ودر اواسط دهه 90، سیستم­های جمع­آوری داده­های تولید، خودرا به نحوی ارتقا دادند تا به سمت سیستم­های یکپارچه پیش روند.

با به کارگیری روزافزون فناوری­اطلاعات برای بهبود عمل تولید، در اواخر دهه 90 نیاز به تعریف مدونی برای سیستم­های اجرایی تولید احساس شد. لذا  [3]MESAدر سال 2000 نمونه­هایی ازتعریف اجرا برای تولید عنوان کرد. از دید این انجمن اجرا به معنای ایجاد محصول، ایجاد و اندازه­گیری قطعات، انتقال لیست اقلام موجود به و یا از ایستگاه­های کاری، تغییر اولویت سفارشات، انتساب مجدد پرسنل و اقلام موجود و همچنین زمانبندی مجدد است. تمامی واژه­هایی که  توسط MESA تحت عنوان اجرا مطرح شده­است بیانگر نوعی پویاییست که مستلزم کنترل، زمانبندی و پی­گیری پویا برسیستم­ اطلاعاتی تولید است.

2.1.1 توابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید

MESA  7 تابع اصلی را برای سیستم­های اجرایی تولید تعریف کرده­است که بیشتر کارکردهای اصلی این سیستم را تحت پوشش قرار می­دهد. این توابع عبارتند از:

• واسط سیستم­های برنامه­ریزی: سیستم­های اجرایی تولید بایستی به طور مستقیم با سیستم­های برنامه­ریزی همراه شود تا در یک ارتباط دوطرفه سفارش­های کاری وسایر ورودی­ها رادریافت کرده و برای لایه­های پایین ترجمه کند و گزارش­ها و اطلاعات کنترلی رابه لایه­های بالای سازمان منتقل کند[1].
• سفارش کاری: سیستم­اجرایی تولید، سفارش­های کاری را دریافت کرده، تغییرات را بر روی سفارش­ها مدیریت می­کند و لیستی متوالی و اولویت­دهی شده­ را ایجاد، تغییر، برنامه­ریزی و نگهداری می­کند. در این لیست تغییرات و زمانبندی ذخایر مواد اولیه خاص و تجزیه وترکیب سفارشات مشهود است[1].
• ایستگاه­های کاری: این بخش از سیستم­های اجرایی تولید، مسئول پاسخگویی در قبال پیاده­سازی برنامه و سفارش­ها و پیکربندی منطقی ایستگاه­های کاری است[1].
• پی­گیری ومدیریت لیست کالاها: این بخش ازسیستم­های اجرایی تولید، نقشه به روزی از تمامی لیست­کالاها و محل ذخیره­ها وکارهای در حال جریان نگهداری می­کند[1].
• جابه­جایی مواد اولیه: هدف از این بخش کنترل جابه­جایی مواد اولیه به ایستگاه­های کاری است[1].
• جمع­آوری داده­ها: این بخش از سیستم­های اجرایی تولید در حقیقت چشم­ها وگوش­های مدیریت اطلاعات در تولید هستند واطلاعات را جمع­آوری می­کنند و در نتیجه سیستم می­تواند به روز باقی بماند[1].
• مدیریت استثناها: یک بخش ضروری سیستم­های اجرایی تولید این است که چگونه یک سازمان تولیدی در قبال رویدادها و استثناها واکنش نشان می­دهد واینکه بتواند تغییرات را کنترل کرده و عملیات جایگزین را انجام دهد[1].

شکل2.1 توابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید ]1[

2.2.2 توابع پشتیبان سیستم­های اجرایی تولید

علاوه بر7 تابع اصلی سیستم­های اجرایی تولید، 9 تابع پشتیبان نیز عنوان شده است که درسطح پایینتری ازاهمیت قرار می­گیرند. این توابع عبارتنداز:

• کنترل فرآیندآماری
• مدیریت نگهداری
• کنترل حضور وغیاب
• مدیریت داده­های تولید
• پردازش وارزیابی کارایی
• مدیریت تامین کننده
• پی­گیری رد و اثرمحصولات
• مدیریت اطلاعات کارگاه
• تعیین کیفیت[1]

باوجود این توابع اصلی وپشتیبان، باز ضرورت وجود استانداردی جزئی­تر برای سیستم­های اجرایی تولید احساس می­شد که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.

2.2.3 استاندارد ANSI/ISA95

این استاندارد دیدلایه­ای وسلسله­مراتبی به سیستم­های اجرایی تولیددارد وعلاوه بر MESA، مدل [4]PRM را نیز به عنوان مبنایی برای بسط خود در نظر گرفته است. این استاندارد متشکل از 5 بخش است که بخش اول برمدل­ها و واژه­شناسی­ها تمرکزدارد، بخش دوم شامل صفات مدل اشیا است و بخش سوم برمدل مدیریت عملیات تولید که خود شامل سیستم­های اجرایی تولید می­شود. بخش چهارم برارتباط لایه سیستم اجرایی تولید با لایه ­های بالاتر سازمانی تمرکز دارد و بخش پنجم به ارتباط سیستم اجرایی تولید بالایه­های پایینی تولید تمرکز دارد[2]. لذا بخش سوم این استاندارد مورد بحث واقع شده­است.

شکل2.2 مدل لایه­ای سیستم­های اجرایی تولید

قبل از شرح سیستم­های اجرایی تولید مروری برمدیریت عملیات تولید خواهیم داشت که خود 4بخشPOM[5] و [6]IOMو[7] QOMو[8] MOM تقسیم بندی می­شود که توابع اصلی مسا (MESA)که در بخش قبل شرح داده­شد با حداقل یکی از این بخش­ها مرتبط است.

ISA 95   یک مدل فعالیت عام برای سیستم­های اجرایی تولید تعریف می­کند که شامل مدیریت، تعریف محصول، مدیریت منابع، زمانبندی­جزئی شده، توزیع کار، مدیریت استثنا، پی­گیری، جمع­آوری داده­ها و تحلیل است[3].

شکل2.3 مدل عام سیستم­های اجرایی تولید در استاندارد ANSI/ISA95

ISA95 تمامی عناصر مدل عام که در بالا عنوان شد را به تک تک عناصراصلی POM و IOM و QOMو MOM  نگاشت می­دهد. نتیجه نهایی این نگاشت یک سری وظایف مشخص شده و یک مدل فعالیت برای هر کدام از این نگاشت­هاست.

_1.MES

_{[2] Computer  integrated manufacturing}

[3] _{Manufacturing Execution Systems Association}

[4] ^{Purdue Reference Model}

[5]  ^{Product Operation Management}

[6] ^{Inventory Operation Management}

[7] ^{Quality Operation Management}

[8] ^{Maintenance operation Managemen}