حضور همزمان در بازارهای منطقهای مختلف، هم برای تامینکننده وهم برای تولیدکننده امری اجتنابناپذیر است. این پیکربندی به دلیل رقابت شدید، با خلاقیت بالا و به منظور حصول نتایج با کارایی مطلوب، مطرح شدهاست. محیط رقابتی جهانی، نیاز ممتد برای شناسایی و بهکارگیری چشماندازهای جدید تولید، متدهای سازگارشده وتکنولوژیهای به روز را تحمیل میکند. مهمترین چشمانداز در چنین محیطی بهرهگیری از ساختارهای توزیعشده است. قدرت رقابتی ساختارهای توزیعشده در این قابلیت آنها نهفته است که میتوانند عناصر تشکیلدهنده را به صورت شبکهای همروند، مشتریمدار و با ساختار و فرآیند جدید شکلدهند. کار در محیطهای توزیعشده سازگاریپذیراست ضمن اینکه سیستمها وتجهیزاتی یکپارچه وجود دارند که به خوبی مجدداً پیکربندی میشوند و تکنولوژیهایی که میتوانند اطلاعات را به دانش تبدیل کنند، تا بتوان تصمیمگیری بهتری داشت. تمامی این مزایا روند حرکت به سمت تولید توزیعشده را پرشتابتر کردهاست[4].
2.3.1چشماندازها ومفاهیم تولید توزیعشده
درطول مسیری که به سمت تولید توزیعشده طی شدهاست، اصول ومفاهیم پیشرفتهای از تولید ومدیریت ارائه شدندکه به مرور زمان با پیشرفت فناوری رشد مطلوبی داشتهاند. مهمترین این اصول، تولید باریک[1] در سال 1988، تولید چابک [2]در سال 1994، کارخانههای فرکتال[3] در سال 1995، تولید هولونی [4] در سال 1998 بوده است. در حال حاضر نیز سیستمهای چند عاملی[5] به عنوان پلتفرمی پیشتاز در تولید توزیعشده مطرح شدهاست[4].
تولید باریک
تولید باریک ویا سازمانهای باریک که به طورخلاصه باریک نامیده میشوند یک فعالیت تولیدی است که تمامی هزینههای منابع را برای هدفی به کار گیرد که برای مشتری ارزشآفرین باشد و هر فعالیت غیر ارزشزا را حذف میکند. از دیدگاه مشتری، یعنی کسی که محصول یا سرویسی را مصرف میکند، ارزش به فعالیت یا فرآیندی اطلاق میشود که وی حاضر است برای آن هزینه پرداخت کند.
تولید باریک، مخصوصاً، بر این ایده تمرکز داردتا ارزش را با کار کمتر فراهم آورد. این ایده نخستین بار توسط سیستم تولید تویوتا مورد استفاده قرار گرفت. از این رو گاهی تحت عنوان تویوتیسم معرفی میشود.
برای بسیاری از افراد، این دیدگاه مجموعهای از ابزار است که به تعریف و حذف ضایعات تمرکز داردو تمرکز اصلی بر بهبود جریان و هموار کردن کاراست. در نتیجه حذف ممتد ضایعات از سیستم مدنظر است نه ضایعات برای هر تولید جداگانه.
ایده تولید باریک، همچنین به صورت مجموعهای از مفاهیم که اتصال سستی دارند و با هدف کاهش هزینهها با هم همکاری کردهاند، نیز تعریف میشود. این اصول شامل پردازش کشش، کیفیت عالی برای نخستین بار، کاهش ضایعات، بهبود مستمر، انعطاف پذیری، حفظ ارتباط طولانیمدت با تامین کننده، خودمختاری، تراز کردن بار و کنترل بصری جریان کار است[5].
تولید چابک
تولید چابک، واژهای است که برای سازمانی به کار میرود که از فرآیندها، ابزارها و آموزش، به نحوی استفاده میکند تا بتواند به سرعت به نیازهای مشتری و تغییرات پاسخدهد. حال آنکه هزینهها و کیفیت را حفظ کردهاست.
فاکتور توانمند ساز برای تولید چابک استفاده از یک پایگاه داده مشترک برای قطعات و تولید است.
تولید چابک، به عنوان گام بعدی تولید باریک در تکامل تولید در نظر گرفته میشود. تفاوت بارز این دو رویکرد مشابه تفاوت یک انسان لاغر با یک انسان ورزشکار است[6].
کارخانههای فرکتال
مهمترین ویژگی کارخانههای فرکتال، خودتشابهی و الگو داخل الگو بودن آنها است. ایده کارخانههای فرکتال بر این ویژگیآنها تاکید داد و کارخانههای تولیدی را پیشنهاد میدهد که متشکل از اجزا کوچک است- یک موجودیت فرکتال . اولین ویژگی آنها خودسازماندهی شدن آنها است . آنها از متدهای حل مشکل خودشان و راهحلهای بهینه خودشان برای بهبود فرآیندهایشان استفاده میکنند. دومین ویژگی آنها پویایی آنهاست به نحوی که میتواننداطلاعات را از محیط دریافت کرده و خود را سازگار کنند و ویژگی خودتشابهی کارخانههای فرکتال به معنی آن است که اهداف تک تک آنها در اهداف واحدشان نیز نمود پیدا میکند[7].
تولید هولونی
واژه هولون ریشه در واژه یونانی هولوس به معنی تمام دارد. هولونها در تولید دارای دو ویژگی مهم هستند، خودمختار بودن و ماهیت مشارکتی آنها. هولونها در نواحی که خود در آن حضور دارند با هم ارتباط دارند ضمن اینکه خصوصیت مشارکتی بودن آنها بین نواحی نیز نمود پیدا میکند. در ادامه معماریهای مبتنی بر این تولید آمده است[8].
شکل2.4تولید هولونی ]8[
سیستمهای چندعاملی
سیستمهای چندعاملی متشکل از عاملها و محیطشان است. معمولاً، سیستمهای چندعاملی بر عاملهای نرمافزاری تمرکز دارد، هرچند این عاملها میتوانند سختافزاری نیز باشند. محیط عامل میتواند دارای ویژگیهایی نظیر در دسترسبودن، پویایی، قطعیت، اپیزودیک بودن و … را داشتهباشد. مهمترین ویژگی سیستمهای چندعاملی، خودمختاری، دید محلی، و غیر متمرکز بودن آنها است. در ادامه نیز چندین معماری مبتنی بر سیستمهای چندعاملی مطرح شدهاست[9].
[1] Lean Manufacturing
[2] Agile Manufacturing
[3] Fractal Manufacturing
[4] Holonic Manufacturing
[5] Multi Agent system